nr 07 april 2012

Details

Hits: 1679

Heemkundevereniging Galopia.

 7^e periodiek

Verschenen in April 2012.

Zoals gebruikelijk is op de eerste pagina te lezen welke onderwerpen er in deze opgave zijn opgenomen. Tevens staat er ook de inhoud van ons vorige periodiek weergeven. Behalve een voorwoord door onze voorzitter Fons Meijs¸ zijn hier enkele huishoudelijke mededelingen te lezen. Hoe kunt U lid worden van onze vereniging, onze twee periodieken per jaar ontvangen, hoe kunt U onze vereniging sponsoren en natuurlijk de prijs van elk van deze mogelijkheden staat vermeld.

Ons zevende periodiek begint met een artikel over een ongeluk dat plaatsvond op de tramlijn Vaals – Maastricht:

Tramongeluk lijn Vaals – Maastricht, donderdag 8 juli 1926.

Dit is een bijna ooggetuige verslag van dit vreselijk ongeluk. Het verhaal is voorzien van een grote serie unieke foto’s. De goederentrein, een locomotief en een personenrijtuig met 15 personen vertrekt vanuit Gulpen richting Vaals. Het ongeluk bevestigt dat het reizen met deze trein in die tijd een gevaarlijke bezigheid was.

Aangekomen in Lemiers worden vier goederenwagons afgekoppeld en zullen geparkeerd worden op het hellend rangeerterrein. Zonder meer een precisiewerk dat door de machinist en de conducteur zeer nauwkeurig zal moeten worden uitgevoerd. De conducteur staat op de wagen die aan de locomotief  gekoppeld moet worden maar dan gaat het mis. De wagens krijgen een enorme snelheid, de conducteur staat op de wagen en kan alleen maar toezien. Hierbij raakten 12 personen gewond waarvan sommigen zeer ernstig.

Hoe een einde komt aan deze gevaarlijke situatie en wat er verder die dag gebeurde kunt U lezen in het verhaal dat door  Jan Somers werd opgetekend.

Sporen uit het verleden

Momenteel zijn nog diverse bewijzen in Gulpen die sporen uit het verleden bevatten. Kasteel Neubourg staat centraal in een groot gedeelte van deze geschiedenis. De oude kerktoren op het kerkhof bevat vele geheimen uit het rijke verleden van Gulpen. De Burggraaf herbergt eveneens vele sporen uit het verleden. Hoe zag de Burggraaf eruit? Bij de aanleg van de trambaan zijn belangrijke vondsten gedaan. In ons 7^e periodiek staan foto’s en een duidelijke beschrijving van deze vondsten. Hub Vliex, die onderzoek deed en dit artikel samenstelde, is van mening dat er in Gulpen nog vele verrassingen in de grond zitten. Deskundig onderzoek zou nog veel meer aan het daglicht kunnen brengen. Lees dit artikel en ook uw nieuwsgierigheid zal gegarandeerd worden gewekt.

Een bouwwerk over het riviertje de Gulp?

We zitten vaak uren naar onze voorraad foto’s die in ons archief zijn opgeslagen te kijken. We hebben de meeste digitaal en dat maakt het bestuderen gemakkelijker. Details worden uitvergroot. Op deze manier werd ook het onderwerp voor dit hoofdstuk in ons 7^e periodiek geboren. Fons Meijs, de schrijver van dit artikel ontdekte dat er tussen 1920 en 1928 een huis over de Gulp moet hebben gestaan.

De Gulp is een snelstromend riviertje en het is een bron en regenrivier. Dit laatste zorgt ervoor dat er steeds water stroomt. Maar dat is ook de reden dat ons Krijtland rijk is aan molens die door het Gulpwater worden aangedreven. Archiefonderzoek in Heerlen bij Rijckheyt en in Maastricht bij het Regionaal Historische Centrum Limburg bracht een schat aan gegevens over molens aan het licht. In 1875 bevonden zich in Gulpen drie leerlooierijen. Vooral Frings en Ploem hebben regelmatig meningsverschillen en dat houdt weer in dat er veel gediscussieerd en vergaderd is met andere woorden er is veel op papier terecht gekomen. Wat het doel was van een huis op de Gulp kunt U in dit hoofdstuk lezen.

1912 Foreldorado 2012

Forellenkwekerij, Euverem, Gulpen.

Slechts enkele kleine littekens in Euverem herinneren aan deze forellenkwekerij. In 1912 was het de Nederlands Heidemaatschappij die initiatief nam om op deze plek een kwekerij te bouwen. Helder snelstromend en zuurstofrijk water van de Gulp en ook water van de plaatselijke bronnen werd gebruikt met als doel jonge pootvis te produceren ter verbetering van de visbezetting in Nederlandse rivieren en meren. Wat heeft de regenboogforel te maken met de Amerikaanse Rocky Mountains? In dit onderdeel van periodiek nr. 7 vinden jullie antwoord op deze en andere vragen.

Het bedrijf groeide uit tot een combinatie van commerciële en ideële doelstellingen. Een restaurant waar de forel nadrukkelijk op de menukaart stond, een visvijver voor de liefhebber van de hengelsport en een pretpark verschenen achtereenvolgens.

Maar de Gulp, die in het Belgische Gulpen ontspringt werd toen ook gebruikt om het vaak zwaar vervuild water af te voeren. Problemen die samen met de geschiedenis van de forellenkwekerij zijn beschreven in dit onderdeel dat door Jo SoMers werd samengesteld.

Helikopters in Gulpen neergestort in 1987.

De iets ouderen kunnen zich nog herinneren dat er op de Gulpenerberg al eens een helikopter landde. Het was in die tijd nieuws dat als een lopend vuurtje door Gulpen ging en toeschouwers naar de Gulpenerberg deed gaan.

In 1987 werd Gulpen opgeschrikt door een ongeluk met een helikopter. Wat gebeurde er op die dag en vooral wat had er allemaal kunnen gebeuren als.  .  .  .

In dit onderdeel de berichten die in de nieuwsmedia verschenen, door Piet Hegger samengevoegd en verwerkt tot een compleet verhaal. De toevallig in de buurt werkzaam zijnde bouwvakkers verleenden samen met de omwonenden eerste hulp. Twee inzittenden waren zwaar gewond en een derde licht.

Foto’s laten zien dat de inzittenden aan een grote ramp ontsnapt zijn. Uit het verhaal en ook aan de hand van de foto’s is te zien hoe dicht bij de bewoning het ongeluk plaatsvond. We mogen zeggen: Gulpen ontsnapte aan een ramp.

Gulpen in het nieuws.

Kun je Gulpen per boot bereiken? De Gulp is immers een niet bevaar- en bevlotbare rivier, zo staat beschreven in artikelen in archiefstukken. Het Limburgs Dagblad van 14 augustus 1952 ziet dat anders. Dit bericht kwam Jan Somers tegen in zijn speurtocht in oude krantenarchieven en is ook de moeite om te lezen.

Vossenjacht in Gulpen lezen we in het Dagblad Trouw van 20 augustus 1998. Batman en James Bond maakten Gulpen onveilig. Zij waren bewapend met ‘als echt’ uitziende wapens. Wilt U de juiste toedracht aan de weet komen dan moet U het krantenartikel dat Giel Xhonneux vond, lezen.

Gulpen in de krant in de jaren 1830 – 1890

Rond 1825 verschijnt voor de eerste keer een krant in Limburg. Vandaag de dag verschijnen steeds meer zeer oude kranten die men gedigitaliseerd heeft. Duizenden zijn op microfiches gezet. Giel Xhonneux deed ‘monnikenwerk’ door honderden oude tot zeer oude kranten te raadplegen en er een qua onderwerpen een gevarieerd stuk van te schrijven. Een onderdeel gaat over de in augustus 1830 te Brussel uitgebroken ‘Belgische opstand’. Wat heeft Gulpen met deze opstand te maken, U leest het in dit onderdeel.

Groot en klein wild was vroeger heel normaal rond Gulpen. Stropers werden hierdoor aangetrokken. De jacht werd door de gemeentelijke overheid verleend. Hier komt de naam van Rudolf de Marchant et d’Ansembourg in voor. Veldwachters moesten toezien op de gang van zaken. Het blijkt een gevaarlijk beroep te zijn want veldwachter Jos van Loo kwam op 15 september 1896 om het leven bij het uitoefenen van zijn taak. De beschrijving van het voorval staat in dit onderdeel verwoord. Een moordkruis staat nog steeds op de plek van het delict.

Beroemde sportmensen uit het verleden kwamen ook uit Gulpen, getuigen het bericht over de Gulpener Turnclub. J. Hubert Stessen werd in 1889 in Parijs kampioen bij het onderdeel ‘rekstokoefeningen.’

Hoe kan het afsluiten van een voetpad tot een kleine oorlog leiden? Een verhaal dat begint op 1 oktober 1887 verhaalt  over deze gebeurtenis.

S.V. Groenendaal bestaat 25 jaar.

Dit verhaal brengt ons naar de Gulper Del en terug naar 22 augustus 1965. Op die dag viert  R. K. S. V. G. haar 25-jarig bestaansfeest. Zeven leden vieren hun 25 jarig jubileum. Wie deze leden waren kunt U lezen in dit artikel dat door Jan Somers werd geschreven naar aanleiding van zijn speurwerk in oude dagbladen. Hoe zag deze feestdag er uit?

De namen van de oprichters wist hij ook te achterhalen. Voordat deze club officieel werd opgericht vonden er al wedstrijden plaats tegen het studentenelftal van Kasteel Neubourg.

De Del, een buurtschap met een inwonersaantal van 600 wist op voetbalgebied prachtige resultaten te bereiken. Al spoedig werd een tweede en ook een derde elftal samengesteld. Jeugdspelers van buiten de Del werden aangetrokken zodat ook jeugdelftallen werden samengesteld. Wilt U meer weten over deze sportieve gebeurtenissen, kunnen wij U aanraden het zevende periodiek van Heemkundevereniging Galopia te lezen.

Elders op deze internetpagina kunt U lezen hoe U in het bezit kunt komen van dit en eventueel de overige periodieken.