nr 12 okt 2014

Details

Hits: 1259

Geachte Lezer,

Vele uren speurwerk in diverse archieven heeft ertoe geleid dat Heemkundevereniging Galopia weer een periodiek, nummer 12 heeft weten samen te stellen. De leden, abonnees, adverteerders, donateurs  en sponsoren hebben al een exemplaar op hun deurmat aangetroffen. Is Uw nieuwsgierigheid gewekt dan kunt U op verschillende manieren aan een exemplaar komen.

Alle 12 exemplaren zijn nog in voorraad. Belt U 043-4503058, Jo SoMers, Ringweg 63, 6271 AJ Gulpen en onze secretaris zorgt ervoor dat hij de gewenste exemplaren in huis heeft als U bij hem aanbelt.

Jo SoMers

Secretaris Heemkundevereniging Galopia.

Samenvatting periodiek nr. 12.

-          Bevrijding in najaar 1944.

Dit artikel gaat over een zoektocht door twee neven over het verblijf van hun oom in het najaar van 1944, tijdens rustpauzes in Gulpen, na gevechten in België en Duitsland, naar mensen die hij hier ontmoette en naar de betekenis van een schaal die deze uit Gulpen naar zijn moeder zond. Achtereenvolgens wordt de oorsprong van de zoektocht toegelicht, wat bekend is over het verblijf van George Zobrod in Gulpen, de gevechtshandelingen in België en Duitsland, en tot slot iets over de personen die hij in Gulpen leerde kennen. Daarnaast bevat het artikel een aardige kijk van George Zobrod over het leven in het najaar 1944 te Gulpen.

De offerschaal. Op deze schaal is aan de voorzijde in vier ringen tekst aangebracht. Twee namen zijn aan de naam George E. Zubrod toegevoegd: J. H. Pinckers, 1944 en J. Geurts. Ook van deze beide heren is de geschiedenis tot in de kleinste details beschreven.

-          Rondom de bevrijding 1944

Dit jaar wordt herdacht dat we 70 jaar geleden bevrijd zijn van de bezetters. Er zijn steeds minder mensen die ooggetuigen waren van de verschrikkelijke gebeurtenissen van 4 jaar, 4 maanden en 4 dagen onderdrukking. In eerste instantie klinkt het woord ‘bevrijding’ als een verlossing maar ook dit ging gepaard met vreselijke gebeurtenissen. Declaraties werden ingediend door hoteleigenaren voor schade die zij hadden geleden door inkwartiering van Duitse bezetters. Maar bij de opsomming daarvan mag je op zijn minst van verbazing spreken. 15 liters jenever, 8 twee-persoons lakens, 14 dekens, fiets, enz. Ongelooflijk. Het geheel is ondertekend door, U kunt het lezen in ons 12^e periodiek. De brug in de Nieuwstraat werd vlak voor de bevrijding opgeblazen net als het de bomen op de Rijksweg waardoor het ‘huis van Delissen’ zwaar werd beschadigd. Twee foto’s van de eerste Amerikanen in Gulpen. De eerste contacten met Gulpenaren wordt gelegd. Wij hebben de namen van de Gulpenaren kunnen achterhalen. Vele militairen werden ingekwartierd in Gulpen en ook in Wijlre. Een fosforbrandbom viel in Gulpen op 21 oktober. Dit zijn slecht enkele van de onderwerpen die worden beschreven.

-          Evacués uit Kerkrade. Op 13 september was het Amerikaanse leger zo ver gevorderd dat het een gedeelte van de Rijksweg Maastricht – Aken had veroverd. Tevens blokkeerden ze ook nog een deel van de weg Maastricht – Valkenburg – Wijlre – Wittem. Gulpen lag eigenlijk precies op de frontlijn maar gelukkig buiten de schootslijn van de diverse geschutte en daarmee was Gulpen bevrijdt. Op 17 en 18 september was vrijwel geheel Zuid – Limburg bevrijd. Alleen Eijgelshoven en Kerkrade waren nog in Duitse handen. De Amerikanen hadden de westkant langs het miljoenenlijntje in handen. De Duitsers de oostkant, het gedeelte tegen Duitsland aan. Het gedeelte van Kerkrade waar de meeste bevolking woont. Op 24 september moet politiechef Geeraedts van Kerkrade zich melden bij de Orts – Commandant. Hij krijgt te horen dat de bevolking moet evacueren. 30.000 Inwoners moeten binnen enkele uren ‘inpakken en wegwezen’. De ware volksverhuizing moet snel gebeuren en komt dan ook heel spoedig op gang. Dorpen in onze omgeving vangen deze mensen op zo ook Gulpen. 595 bewoners van Kerkrade werden in Gulpen ondergebracht. In het periodiek is te lezen wie, waar in Gulpen is ondergebracht geweest.

-          Kindervakantiewerk vanaf 1980. Het is een vervolg van het verhaal van periodiek nr. 11 dat tot 1980 beschreef hoe de jeugd deelnam aan het kindervakantiewerk. Een nieuw bestuur is gevormd. Een prachtige beschrijving van de activiteiten verduidelijkt met talloze foto’s. Ook de ouders van de jeugd werd erbij betrokken. Er werden ouderavonden georganiseerd. Na deze feestavond werd het festijn voortgezet door de leiding. Maar het herstellen van de ruimte en het weiland van de familie Jacobs werd in fatsoenlijke toestand achtergelaten. In 2004 is de stichting Kindervakantiewerk (KVW) Gulpen gestopt. Een kleine groep vrijwilligers richtte in 2005 een nieuwe stichting op om de traditie van het KVW in Gulpen niet verloren te laten gaan. Al de materialen werden door de nieuwe stichting overgenomen.

-          Skelteren in Gulpen. De naam Karten werd officieel ingevoerd in 1960. Maar de iets oudere lezers zullen nog steeds de naam skelteren gebruiken. Het was een sport die van het ene op het andere moment in diverse dorpen werd georganiseerd. In Vaals werd zelfs een permanente  Kartbaan aangelegd. In Gulpen waren een vijftal coureurs die onder leiding van Theo Fijen deelnamen aan wedstrijden. Maar om deze wedstrijden te organiseren moest vooraf heel wat worden georganiseerd. Een geschikt parcours, verzekeringen en vergunningen om er een paar te noemen. Dan zijn er een aantal vrijwilligers nodig en natuurlijk voldoende coureurs. Wiel Frijns was een van de coureurs en die herinneringen ophaalde in het verhaal dat in periodiek nr. 12 staat. Het parcours, startlicentie, foto’s die een beeld geven van de wedstrijd zijn in dit item mooi weergegeven. Op de foto’s is tevens te zien dat het er stevig aan toe kon gaan. Het was een bochtig circuit dat met hoge snelheden werd genomen en ongelukken bleven niet uit.

-          Garage Martinussen. Bij het zien van de prachtige foto’s zullen de lezers zelf al een verhaal kunnen vertellen. Wie kent niet het pand aan de Rijksweg waar momenteel het tankstation in is gevestigd. Sjeng en Martinussen heeft in de twintiger jaren op de hoek van de toenmalige Oude Akerweg en de Rijksweg een nieuw pand gebouwd, waar zij een garage en fietsenzaak zijn begonnen. Sjeng was in die tijd een klasse wielrenner, hij reed zelfs de wielerklassieker Luik – Bastenaken – Luik. Hij ondernam trainingstochten die vandaag de dag voor onmogelijk worden gehouden. Het artikel is voorzien van prachtige foto’s. Bij het zien van en het lezen van het artikel zullen ook bij U vele herinneringen opgeroepen worden.